De agent is nog steeds heilig in Amerikaanse series
Als de televisieserie Law & Order: Special Victims Unit een waarheidsgetrouwe versie van het Amerikaanse politiewerk zou tonen, zouden slechts 33,4 procent van de verkrachtingszaken worden opgelost. De collega’s op de afdeling Moordzaken, zouden in 40 procent van de gevallen nooit een verdachte oppakken. En het merendeel van de zaken die binnenkwamen, zou draaien om inbraken en gestolen voertuigen.
Omdat dit uiterst saaie televisie oplevert, schetst de gemiddelde Amerikaanse politieserie veel effectievere teams dan ze daadwerkelijk zijn, ontstaat het idee dat er veel meer misdaad is dan er in werkelijkheid is en wordt politiegeweld – een Dirty Harry-achtige rechercheur die een klap uitdeelt tijdens een verhoor – constant gerechtvaardigd, stelt opinieschrijver Alyssa Rosenberg deze week in The Washington Post.
Ze is niet de enige die naar aanleiding van het steeds terugkerende politiegeweld tegen zwarte burgers, een kritische blik werpt op de in de VS immens populaire misdaadserie. Eerder dit jaar oordeelde burgerrechtenorganisatie Color of Change al dat het genre een te rooskleurig beeld schetst van de ordediensten in Amerika en zelfs fout gedrag van politieagenten normaliseert. Uit hun studie naar 26 politieseries die in het seizoen 2017-2018 op tv waren, bleek dat in meer dan tweederde van de series het slechte gedrag van de ‘good guy’-agent werd weggezet als acceptabel en ‘onderdeel van het werk’. Met andere woorden: alles wat de politie doet, is goed, omdat het de politie is.
Het is haast politiepropaganda, de boodschap die dagelijks meerdere malen op vele Amerikaanse netten wordt verkondigd. De misdaadserie is in de VS momenteel het meest populaire seriegenre en maar liefst 60 procent van prime-time, wordt ermee gevuld. Als alleen al de Chicago-franchise van Dick Wolf (de man die ook Law & Order creëerde) geschrapt zou worden, zou NBC wekelijks met een enorm gat in de programmering zitten.
Bijna al deze series hebben een overwegend wit schrijversteam, zag Color of Change, waardoor racisme vrijwel geen onderdeel van de verhaallijnen uitmaakt. En omdat veel politieseries wel hoofdpersonages van kleur kennen, ontstaat zo het idee dat vooroordelen op basis van huidskleur bij de politie niet bestaan.
Daarnaast werken veel series samen met politieadviseurs of oud-agenten, wat tevens een vertekend beeld in de hand werkt. Een constructie die de moeder aller politieseries, Dragnet van schrijver Jack Webb, in 1951 al hanteerde. Al moesten de scripts in die tijd letterlijk worden goedgekeurd door de Los Angeles Police Department (LAPD), in ruil voor filmvergunningen. „Wat Dragnet het Amerikaanse publiek voorschotelde was een beeld van de politie als stabilisator van de maatschappij”, schrijft popcultuurdeskundige Roger Sabin in zijn boek Cop Shows. „Gebouwd rond eerlijke mannen (vooral mannen) toegewijd aan het op hun plek zetten van de slechteriken.”
In hetzelfde jaar dat Dragnet startte, mishandelden meerdere leden van de LAPD zeven burgers, waarvan vijf Latino mannen. „Maar Webb en zijn handlangers bij de LAPD lieten deze realiteit bewust weg”, schrijft Constance Grady bij Vox. „In plaats daarvan gaven ze ons de fantasie van de agent die de held is.”
Uit het raam
Die fantasie blijkt hardnekkig en wordt door de huidige politieseries in stand gehouden, ondanks wat er in de Amerikaanse samenleving gebeurt. Zo liet Blue Bloods, met Tom Selleck in de hoofdrol, in 2014 een zwarte verdachte tijdens een politieachtervolging uit het raam springen om daarna de agent onterecht van politiegeweld te beschuldigen. De aflevering werd uitgezonden in hetzelfde jaar waarin meerdere zwarte mensen, onder wie Eric Garner, Michael Brown en Tamir Rice, door agenten werden gedood.
Zelfs televisieseries die enigszins kritisch kijken naar het instituut, zoals het komische Brooklyn Nine-Nine, plaatsen de politieagent standaard boven ieder ander, schreef Kathryn VanArendonk op de entertainmentsite Vulture: „Iedere week is er weer een nieuwe misdaad op te lossen, komen er nieuwe slachtoffers en misdadigers, en vertrekken die weer wanneer de misdaad is opgelost en de orde is hersteld. […] De personages wier namen we kennen en wier levens ons dierbaar zijn, zijn de agenten. De gemeenschappen waarvoor ze werken, zijn inwisselbaar.”https://www.youtube-nocookie.com/embed/M2nu2vXbV9w?feature=oembed
De entertainmentindustrie liep de afgelopen weken – op sociale media – voorop in het veroordelen van politiegeweld. Maar als ze serieus zijn, schrijft Alyssa Rosenberg in The Washington Post, zou Hollywood per direct de productie van alle politieseries moeten stopzetten om eens goed te kijken naar het genre en de manier waarop het verhalen vertelt. Iets dat, zo merkt ze ook op, kostbaar zou zijn gezien alle (reclame-)inkomsten die politieseries genereren.
Toch hangt er verandering in de lucht. Woensdag werd de realityserie Cops, een programma dat al jaren wordt bekritiseerd voor het ophemelen van politiewerk en het dehumaniseren van zwarte Amerikanen, na 32 seizoenen geschrapt.
Anke Meijer - journalist 