Spoedcursus Trump en Russische inmenging
Russische inmenging. Hillary Clintons e-mails. Collusion. De Russische trollenfabrieken. De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 waren zo chaotisch dat zelfs de goed ingevoerde burger moeite zal hebben de reeks gebeurtenissen samenhangend te reproduceren.
Neem de e-mails van Clinton, genoemd door – toen nog kandidaat – Trump bij vrijwel iedere gelegenheid en het argument dat veel Amerikaanse kiezers stellig opwierpen om niet op de presidentskandidate te stemmen. De uitspraak „Ja, maar haar e-mails!” heeft inmiddels memestatus verworven. Maar over welke mails gaat dit nou precies?
Gaat het over de berichten die Clinton via haar privé-account verstuurde toen ze staatssecretaris was? Zijn het de mails die op de computer van Anthony Wiener, de toenmalig echtgenoot van Clintons werknemer Huma Abedin, werden gevonden? De door hackers gestolen e-mailcorrespondentie tussen vooraanstaande leden van de Democratische partij? Of gaat het over de – wederom – gehackte mails van Clintons campagnevoorzitter John Podesta die via WikiLeaks verspreid werden?
Banden met Russen
Hetzelfde kan gevraagd worden over de medewerker van de Trump-campagne die (financiële) banden onderhield met de Russen of de contactmomenten die het Trump-kamp had met Rusland: Welke bedoel je precies? Het waren er nogal wat.
In zijn nieuwe HBO-documentaire Agents of Chaos doet Oscarwinnaar Alex Gibney (Enron: The Smartest Guys in the Room) in twee afleveringen van twee uur een geslaagde poging om al het bovenstaande op een rijtje te zetten. Als een zeer intensieve spoedcursus over Trump en Rusland. Een die goed van pas komt nu de huidige verkiezingen zelfs chaotischer lijken te verlopen dan de vorige.
Dat laatste is precies, zo legt Gibney in vier uur uit, hoe iemand als Trump (of Poetin) het graag ziet. „Voor sommige politici, in Rusland en Amerika, is chaos niet iets om te vrezen. Het is een manier om te overleven. Soms met een beetje hulp van vrienden.”
Met nieuwe informatie over de hulp die Trump kreeg van zijn Russische vrienden komt Gibney niet. Hij sprak met leden van zowel Team Clinton als Team Trump, met Russische hackers, zelfs een medewerker van het Mueller-team. Maar zij herhalen vooral wat al eerder is gezegd.
In Trumps voordeel
Gibney maakt wel inzichtelijk hoe de inmenging van Rusland in de Amerikaanse verkiezingen – middels trollenlegers en hacks – in Trumps voordeel heeft uitgepakt. Net als dat Trumps uiteindelijke winst zowel de Russen als Trump totaal verraste.
„De IRA was tegen Amerika”, legt cyberbeveilingsanalist Camille François uit over het door het Kremlin gesteunde Internet Research Agency dat ook wel de trollenfabriek wordt genoemd. Met duizenden nepaccounts brachten zij onjuiste en opruiende informatie de wereld in. „Hun primaire doel was chaos creëren. Hillary’s boodschap afzwakken en die van Trump versterken, was een goede manier om dit te doen”, aldus François. Trumps winst was meer dan ze hadden beoogd. Over het gemak waarmee een groepje jonge niet eens ervaren Russen achter een laptop zo effectief in lijkt te zijn geslaagd een wereldmacht aan het wankelen te brengen, zegt ze: „Ze injecteerden niets dat er al niet was.”
Agents of Chaos is, zeker samen met de recent verschenen documentaires The Social Dilemma en After Truth, een goede manier om te begrijpen hoe sociale media bijdragen aan de huidige verdeeldheid en onrust in Amerika (en de rest van de wereld). En wie het meest profiteert van de uiteindelijke chaos.
Anke Meijer - journalist 